Kiến thức về độ kiềm trong nuôi trồng thủy sản

Nuôi trồng thủy sản là một ngành kinh tế quan trọng, cung cấp nguồn thực phẩm dồi dào cho con người. Để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của các loài thủy sản, việc duy trì môi trường nước phù hợp là yếu tố then chốt. Trong số các yếu tố cần được kiểm soát, độ kiềm của nước đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Độ kiềm, hay còn gọi là khả năng đệm của nước, là thước đo khả năng trung hòa axit và duy trì độ pH ổn định. Môi trường nước có độ kiềm thích hợp không chỉ giúp duy trì cân bằng hóa học mà còn hỗ trợ quá trình sinh trưởng và phát triển của các loài thủy sản như cá, tôm, cua và nhiều loài khác.

Việc hiểu rõ và quản lý độ kiềm đúng cách không chỉ giúp tối ưu hóa năng suất nuôi trồng mà còn giảm thiểu rủi ro gây hại cho các loài thủy sản. Trong bài viết này, Vietstock sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu về khái niệm độ kiềm, vai trò của nó trong nuôi trồng thủy sản, cũng như những phương pháp kiểm soát và duy trì độ kiềm hợp lý để đảm bảo một môi trường nuôi trồng bền vững và hiệu quả.

Độ kiềm là gì?

“Độ kiềm” là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả khả năng của nước trong việc trung hòa axit và duy trì sự ổn định của độ pH trong môi trường nước. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá chất lượng nước, đặc biệt là trong các hệ thống nuôi trồng thủy sản và các hoạt động liên quan đến môi trường nước.

Ví dụ, độ kiềm của nước được xác định dựa trên nhiều yếu tố trong một số lĩnh vực như:

• Khả năng đệm của nước: Hiểu khả năng của nước trong việc duy trì độ pH ổn định và chống lại sự biến đổi đột ngột của độ pH khi có axit hoặc kiềm được thêm vào.
• Mức độ liên quan của độ kiềm đối với sinh vật thủy sinh: Công cụ đánh giá cần xác định xem mức độ kiềm trong nước có phù hợp và hỗ trợ cho sự phát triển của các loài thủy sinh hay không.
• Chất lượng nước: Các yếu tố xác định độ kiềm bao gồm sự hiện diện của các ion bicarbonate, carbonate và hydroxide trong nước; số lượng và chất lượng của các ion này là những yếu tố quan trọng ở đây.
• Khả năng sử dụng của nước trong nuôi trồng thủy sản: Xem xét chất lượng nước từ quan điểm kỹ thuật – mức độ kiềm phù hợp, sự ổn định của độ pH, tác động của độ kiềm đến sức khỏe và sự phát triển của các loài thủy sản…

Độ kiềm không chỉ ảnh hưởng đến môi trường nước mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa quá trình nuôi trồng thủy sản, đảm bảo các loài thủy sinh phát triển khỏe mạnh và bền vững. 

Vai trò của độ kiềm trong nuôi trồng thuỷ sản

Trong thời đại hiện nay, nuôi trồng thủy sản không chỉ đơn thuần là việc thả nuôi và thu hoạch mà còn yêu cầu sự quan tâm kỹ lưỡng đến môi trường sống của các loài thủy sản. Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của chúng chính là độ kiềm của nước. 

Có 2 vấn đề chính phụ thuộc vào độ kiềm, đó là khả năng duy trì môi trường ổn định và đảm bảo sức khỏe sinh học của các loài thủy sản.

Duy trì môi trường ổn định

Độ kiềm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của môi trường nước. Độ kiềm cao giúp nước có khả năng chống lại sự thay đổi đột ngột của độ pH, từ đó bảo vệ các loài thủy sản khỏi các tác động tiêu cực của sự biến đổi môi trường.

Môi trường nước có độ kiềm ổn định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hệ vi sinh vật có lợi, hỗ trợ quá trình phân giải chất hữu cơ và duy trì sự cân bằng sinh thái.

Đảm bảo sức khoẻ sinh học của các loại thuỷ sản

Độ kiềm cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của các loài thủy sản. Nước có độ kiềm phù hợp giúp các loài thủy sản hấp thụ dưỡng chất hiệu quả hơn, tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến môi trường nước.

Đặc biệt, đối với các loài thủy sản nuôi trong môi trường nước ngọt, độ kiềm cần được duy trì ở mức thích hợp để tránh hiện tượng sốc kiềm, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và sinh trưởng.

Để đạt hiệu quả cao trong nuôi trồng thủy sản, việc tối ưu độ kiềm cần được thực hiện thông qua các phương pháp kiểm tra và điều chỉnh định kỳ. Sử dụng các thiết bị đo độ kiềm và bổ sung các chất điều chỉnh khi cần thiết sẽ giúp duy trì môi trường nước lý tưởng cho các loài thủy sản. 

Mức độ kiềm thích hợp trong nuôi trồng thuỷ sản

Mức độ kiềm thích hợp trong nuôi trồng thủy sản là một yếu tố quan trọng, và nó phụ thuộc vào từng loại thủy sản cũng như giai đoạn phát triển của chúng. Độ kiềm cần được kiểm soát và duy trì ở mức phù hợp để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh và năng suất cao. Dưới đây là một số ví dụ về mức độ kiềm thích hợp cho một số loại thủy sản phổ biến:

Tôm sú

Tôm sú yêu cầu mức độ kiềm trong khoảng từ 80 đến 120 mgCaCO3/L. Ở mức độ kiềm này, tôm sú có thể phát triển khỏe mạnh và tăng trưởng nhanh chóng. Độ kiềm thích hợp giúp tôm sú duy trì cân bằng nội môi, hỗ trợ quá trình lột xác và giảm stress.

Cá rô phi

Cá rô phi phát triển tốt nhất ở mức độ kiềm từ 100 đến 250 mgCaCO3/L. Độ kiềm trong khoảng này giúp cá rô phi có khả năng hấp thụ dưỡng chất tốt hơn, tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh.

Cá tra

Đối với cá tra, mức độ kiềm thích hợp nằm trong khoảng từ 50 đến 150 mgCaCO3/L. Ở mức độ kiềm này, cá tra có thể phát triển ổn định, giảm thiểu nguy cơ sốc kiềm và tối ưu hóa quá trình trao đổi chất.

Tác hại của việc độ kiềm quá cao hoặc quá thấp

• Độ kiềm quá cao: Khi độ kiềm quá cao, môi trường nước trở nên kiềm hóa, dẫn đến sự mất cân bằng sinh thái. Điều này có thể làm giảm khả năng hấp thụ các dưỡng chất cần thiết của thủy sản, gây ra tình trạng thiếu dinh dưỡng. Hơn nữa, độ kiềm quá cao còn ảnh hưởng đến quá trình lột xác của tôm, gây khó khăn và làm tăng tỷ lệ tử vong.
• Độ kiềm quá thấp: Ngược lại, độ kiềm quá thấp khiến môi trường nước trở nên axit hóa, gây căng thẳng cho các loài thủy sản. Điều này làm giảm khả năng đề kháng của chúng, dễ dẫn đến tình trạng mắc bệnh và chậm phát triển. Độ kiềm thấp cũng ảnh hưởng xấu đến sự cân bằng pH, gây biến đổi đột ngột và làm tăng nguy cơ sốc môi trường cho thủy sản.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả trong nuôi trồng thủy sản, việc kiểm soát và duy trì độ kiềm ở mức thích hợp là cần thiết. Người nuôi trồng cần thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh độ kiềm, sử dụng các phương pháp và công cụ phù hợp để tạo ra môi trường lý tưởng cho các loài thủy sản phát triển.

Cách quản lý độ kiềm trong nuôi trồng thuỷ sản

Nhằm đảm bảo môi trường sống lý tưởng cho các loài thủy sản. Độ kiềm cần được theo dõi và điều chỉnh thường xuyên để tránh các tác động tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển của chúng. Dưới đây là các bước cơ bản để quản lý độ kiềm hiệu quả:

Theo dõi và kiểm tra độ kiềm thường xuyên

Việc theo dõi và kiểm tra độ kiềm thường xuyên là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quản lý độ kiềm. Sử dụng các dụng cụ đo lường phù hợp như bộ kit kiểm tra độ kiềm hoặc máy đo độ kiềm điện tử để đo lường chính xác nồng độ kiềm trong nước.

Người nuôi trồng thuỷ sản cần tiến hành kiểm tra định kỳ, ít nhất mỗi tuần một lần, hoặc thường xuyên hơn nếu có sự biến đổi lớn về môi trường hoặc điều kiện thời tiết.

Sử dụng các biện pháp điều chỉnh độ kiềm khi cần thiết

Khi phát hiện độ kiềm không nằm trong phạm vi thích hợp, cần áp dụng các biện pháp điều chỉnh để đưa độ kiềm về mức mong muốn. Dưới đây là các phương pháp cụ thể để tăng hoặc giảm độ kiềm:

Tăng độ kiềm:

• Bón vôi CaCO3: Sử dụng vôi CaCO3 để tăng độ kiềm. Vôi CaCO3 giúp tăng cường khả năng đệm của nước, ổn định độ pH và cung cấp canxi cần thiết cho sự phát triển của thủy sản.
• Sử dụng Dolomite: Dolomite là một loại khoáng chất chứa cả canxi và magiê, có thể được sử dụng để tăng độ kiềm. Ngoài việc nâng cao độ kiềm, Dolomite còn cải thiện chất lượng nước và cung cấp các khoáng chất thiết yếu cho thủy sản.

Giảm độ kiềm:

• Sử dụng các chất khử axit: Các chất khử axit như axit sunfuric hoặc axit clohydric có thể được sử dụng để giảm độ kiềm. Tuy nhiên, cần sử dụng các chất này một cách cẩn thận và theo hướng dẫn của chuyên gia để tránh gây hại cho thủy sản và môi trường nước.
• Thay nước: Thay nước một phần hoặc toàn bộ cũng là một biện pháp hiệu quả để giảm độ kiềm. Việc thay nước giúp loại bỏ bớt các ion kiềm và làm loãng nồng độ kiềm trong ao nuôi.

Cần thực hiện các biện pháp điều chỉnh độ kiềm một cách khoa học và cẩn thận. Việc thay đổi độ kiềm đột ngột hoặc không đúng cách có thể gây căng thẳng cho các loài thủy sản và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường ao nuôi. Luôn tuân thủ các nguyên tắc và hướng dẫn từ chuyên gia trong quá trình điều chỉnh độ kiềm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Triển lãm Vietstock – Aquaculture Vietnam 2024: Đồng hành trên hành trình phát triển ngành chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản Việt Nam

Trước thềm triển lãm từ ngày 9 đến 11/10 tại TP.HCM, Vietstock chính thức khởi động chuỗi hội thảo chuyên đề chăn nuôi. Chuỗi hội thảo sẽ diễn ra vào tháng 6, tháng 7 và tháng 8 tại các tỉnh chăn nuôi trọng điểm gồm Thái Nguyên, Tây Ninh, Đồng Nai và Tiền Giang.

Với hơn hai thập kỷ đồng hành cùng ngành chăn nuôi, Vietstock hiểu rõ thị trường và nhu cầu của các doanh nghiệp và hộ chăn nuôi. Vì vậy, ngoài khuôn khổ triển lãm, Vietstock triển khai mạnh mẽ các hoạt động nhằm thúc đẩy phát triển ngành chăn nuôi ngay từ bây giờ.

Đồng hành cùng Hội Chăn nuôi Việt Nam, chuỗi hội thảo chăn nuôi do Vietstock tổ chức sẽ diễn ra tại các tỉnh thành chăn nuôi trọng điểm tại Việt Nam. Nội dung hội thảo bao quát các lĩnh vực từ chăn nuôi heo, chăn nuôi gà lấy thịt đến gà đẻ trứng.

Các hội thảo sẽ do những chuyên gia đầu ngành trình bày, mang đến kiến thức chuyên sâu và phương pháp thực tiễn tốt nhất cho đông đảo các hộ chăn nuôi. Đây là cơ hội quý báu để các hộ chăn nuôi và trang trại địa phương học hỏi và trải nghiệm các sản phẩm, công nghệ tiên tiến nhất.

Đồng thời, chuỗi hội thảo cũng mở ra cơ hội mở rộng mối quan hệ kinh doanh, giới thiệu sản phẩm dịch vụ đến các doanh nghiệp trong ngành. Vietstock gửi lời mời đến các hộ chăn nuôi và các doanh nghiệp tham gia đồng hành tại chuỗi hội thảo đầu bờ, cùng chia sẻ và kết nối để phát triển và thịnh vượng hơn nữa ngành chăn nuôi Việt Nam và khu vực.

Đăng ký tham gia hội thảo đầu bờ: https://forms.gle/Vmgr29xq37DxXucV6
Đăng ký tham quan triển lãm: https://ers-vn.informa-info.com/vsv24
Đặt gian hàng: https://www.vietstock.org/dat-gian-hang/

Thông tin liên hệ:

• Đặt Gian Hàng: Ms. Sophie Nguyen – [email protected]
• Hỗ Trợ Tham Quan: Ms. Phuong – [email protected]

Hỗ Trợ Truyền Thông & Marketing: Ms. Anita Pham – [email protected]