Quy chuẩn chăn nuôi lợn an toàn sinh học: Tại sao và làm thế nào?

Lợn là một trong những loài động vật quan trọng trong nền nông nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, việc chăn nuôi lợn cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe cho con người và môi trường. Để đảm bảo an toàn sinh học trong chăn nuôi lợn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chăn nuôi lợn an toàn sinh học. Trong bài viết này, Vietstock sẽ giới thiệu cho bạn những nội dung chính của quy chuẩn này, cũng như những lợi ích và thách thức khi áp dụng nó trong thực tế. Hãy cùng theo dõi nhé!

Tại sao cần chăn nuôi lợn an toàn sinh học?

Tình hình chăn nuôi lợn ở Việt Nam, những vấn đề gặp phải

Việt Nam là một trong những nước có ngành chăn nuôi lợn phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ thịt lợn của người dân và xuất khẩu sang các thị trường khác. Theo Cục Thú y, sản lượng thịt lợn trong năm 2020 ước tính đạt 3,5 triệu tấn, tăng 4,4% so với năm 2019. Tuy nhiên, ngành chăn nuôi lợn cũng đang đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn như ô nhiễm môi trường, dịch bệnh và chất lượng thịt lợn kém.

• Ô nhiễm môi trường là một trong những vấn đề nghiêm trọng của ngành chăn nuôi lợn. Theo Tổng cục Môi trường, nước thải chăn nuôi là nguồn gây ô nhiễm chính cho các nguồn nước mặt và biển. Nước thải chăn nuôi có hàm lượng chất hữu cơ cao, chứa nhiều vi sinh vật gây bệnh, khí nhà kính và các chất dinh dưỡng như nitơ, phốt pho. Nếu không được xử lý đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, nước thải chăn nuôi sẽ gây suy giảm chất lượng nước, giảm đa dạng sinh học, gây hại cho sức khỏe con người và động vật.
• Dịch bệnh là một trong những rủi ro lớn nhất của ngành chăn nuôi lợn. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã phải đối phó với dịch tả lợn Châu Phi (ASF), một bệnh truyền nhiễm gây tử vong cao cho lợn và không có thuốc điều trị hay vắc xin phòng ngừa. Theo Cục Thú y, từ tháng 2/2019 đến tháng 12/2020, ASF đã xảy ra tại hơn 8.500 xã thuộc 667 huyện của 63 tỉnh thành, gây thiệt hại cho khoảng 6 triệu con lợn, chiếm 25% tổng số lợn của cả nước. Dù đã được kiểm soát khá tốt trong năm 2020 và đầu năm 2021, ASF vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát lại do sự thiếu kiểm soát của các cơ sở chăn nuôi và việc không tuân thủ các biện pháp an toàn sinh học.
• Chất lượng thịt lợn là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự hài lòng của người tiêu dùng. Tuy nhiên, chất lượng thịt lợn ở Việt Nam còn nhiều bất cập và không đảm bảo. Theo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, hiện nay chưa có tiêu chuẩn quốc gia về thịt lợn tươi, chỉ có tiêu chuẩn về thịt lợn đông lạnh. Do đó, việc kiểm tra và đánh giá chất lượng thịt lợn tươi trên thị trường còn khó khăn và thiếu khách quan. Ngoài ra, một số cơ sở chăn nuôi và kinh doanh thịt lợn còn sử dụng các chất cấm như chất tăng trọng, chất bảo quản, chất tạo màu để làm giả thịt lợn, gây nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng.

Trước những vấn đề trên, ngành chăn nuôi lợn cần có những giải pháp toàn diện và hiệu quả để phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sản phẩm. Một số giải pháp có thể kể đến như: áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật và công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi; tăng cường giám sát, phòng chống và khống chế dịch bệnh; nghiên cứu và ban hành tiêu chuẩn quốc gia về thịt lợn tươi; tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các vi phạm về chất lượng thịt lợn; khuyến khích áp dụng các mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, theo chuỗi giá trị và có trách nhiệm xã hội.

Tác hại của việc chăn nuôi lợn không an toàn sinh học

Việc chăn nuôi lợn không an toàn sinh học là một trong những nguyên nhân gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe người tiêu dùng, người chăn nuôi, gia súc và hệ sinh thái. Các tác hại cụ thể có thể kể đến như sau:

• Đối với sức khỏe người tiêu dùng: Việc chăn nuôi lợn không an toàn sinh học có thể dẫn đến việc lợn bị nhiễm các mầm bệnh gây hại cho con người, như dịch tả lợn Châu Phi, cúm lợn, giun sán, viêm gan A, E,… Nếu người tiêu dùng ăn phải thịt lợn bị nhiễm bệnh hoặc không được chế biến kỹ, họ có thể bị mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống. Ngoài ra, việc chăn nuôi lợn không an toàn sinh học còn có thể liên quan đến việc sử dụng các chất cấm như chất tăng trọng, chất bảo quản, chất tạo màu để làm giả thịt lợn, gây nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
• Đối với sức khỏe người chăn nuôi: Mô hình chăn nuôi lợn không an toàn sinh học cũng có thể gây nguy cơ lây nhiễm các bệnh từ lợn sang người chăn nuôi, nhất là khi tiếp xúc trực tiếp với lợn bệnh hoặc phân lợn. Một số bệnh có thể kể đến như cúm lợn, viêm gan E, leptospirosis, brucellosis,…. Những bệnh này có thể gây ra các triệu chứng như sốt cao, ho, đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, viêm gan, viêm khớp,… và có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
• Đối với sức khỏe gia súc: Nguyên nhân chính gây ra các dịch bệnh trên đàn lợn, làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm là vì chăn nuôi lợn không an toàn sinh học. Các dịch bệnh có thể xảy ra do việc không tuân thủ các quy trình cách ly, vận chuyển, tiêm phòng, vệ sinh chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi. Một số dịch bệnh phổ biến ở lợn như dịch tả lợn Châu Phi, tai xanh, sán heo,…. Những bệnh này có thể gây tử vong cao cho lợn và gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi.
• Đối với hệ sinh thái: Chăn nuôi lợn không an toàn sinh học cũng gây ra ô nhiễm môi trường do nước thải và phân lợn. Nước thải và phân lợn có hàm lượng chất hữu cơ cao, chứa nhiều vi sinh vật gây bệnh, khí nhà kính và các chất dinh dưỡng như nitơ, phốt pho. Nếu không được xử lý đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, nước thải và phân lợn sẽ gây suy giảm chất lượng nước, giảm đa dạng sinh học, gây hại cho sức khỏe con người và động vật.

Các lợi ích của việc chăn nuôi lợn an toàn sinh học

Chăn nuôi lợn an toàn sinh học là một trong những giải pháp hiệu quả để nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ sức khỏe và môi trường, tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Các lợi ích cụ thể của việc chăn nuôi lợn an toàn sinh học có thể kể đến như sau:

• Nâng cao hiệu quả sản xuất: Việc chăn nuôi lợn an toàn sinh học giúp giảm thiểu nguy cơ phát sinh và lây lan dịch bệnh, đem lại nguồn thực phẩm an toàn; giảm hao hụt 20 – 25%; tăng hiệu quả sản xuất 20 – 30%. Theo Cục Chăn nuôi, việc áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học theo tiêu chuẩn Vietgap sẽ giúp tăng năng suất và chất lượng thịt lợn, giảm chi phí sản xuất, tăng thu nhập cho người chăn nuôi.
• Bảo vệ sức khỏe và môi trường: Nếu đàn lợn của bạn được chăn nuôi an toàn sinh học sẽ giúp ngăn ngừa, hạn chế sự lây nhiễm của các bệnh truyền nhiễm từ lợn sang người và ngược lại, bảo vệ sức khỏe của người chăn nuôi và người tiêu dùng. Ngoài ra, việc chăn nuôi lợn an toàn sinh học cũng giúp xử lý chất thải chăn nuôi theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ đa dạng sinh học.
• Tạo niềm tin cho người tiêu dùng: Lợn được chăn nuôi an toàn sinh học giúp tạo ra sản phẩm chăn nuôi đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, không sử dụng các chất cấm như chất tăng trọng, chất bảo quản, chất tạo màu. Điều này sẽ tăng uy tín và niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm chăn nuôi, góp phần nâng cao giá trị thương mại của sản phẩm.

Làm thế nào để chăn nuôi lợn an toàn sinh học?

Để chăn nuôi lợn an toàn sinh học, cần quan tâm đến các yếu tố sau đây:

• Trang trại chăn nuôi lợn phải được xây dựng ở nơi cao ráo, thoáng mát, dễ thoát nước, xa khu dân cư, trường học, bệnh viện, chợ và nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho cộng đồng dân cư. Khoảng cách tối thiểu từ trang trại đến các khu vực này là 200-300 mét. Khoảng cách giữa hai trang trại chăn nuôi của hai chủ thể khác nhau tối thiểu là 50 mét.
• Chuồng trại phải được thiết kế và bố trí phù hợp với từng lứa tuổi và mục đích sản xuất của lợn. Chuồng trại phải có tường hoặc hàng rào bao quanh để kiểm soát được người và động vật ra vào. Chuồng trại phải có nền hoặc sàn bằng bê tông, nhựa hoặc gang, không trơn trượt, có rãnh thoát nước và có độ dốc từ 3-5%. Vách chuồng phải nhẵn, không có góc sắc, đảm bảo lợn không bị trầy xước khi cọ xát. Chuồng trại phải có hệ thống thông gió, chiếu sáng và điện đủ cho hoạt động chăn nuôi. Diện tích chuồng trại phải đảm bảo mật độ nuôi phù hợp với từng loại lợn.
• Tiêu độc khử trùng là một trong những biện pháp quan trọng để ngăn ngừa và tiêu diệt mầm bệnh trong chuồng trại. Tiêu độc khử trùng phải được thực hiện thường xuyên và đúng quy trình. Các bước tiêu độc khử trùng gồm: vệ sinh sơ bộ (dọn dẹp các vật dụng, thức ăn thừa, phân lợn…), rửa sạch (dùng nước sạch để rửa chuồng, dụng cụ chăn nuôi…), tiêu độc (dùng dung dịch tiêu độc để xịt khắp chuồng, dụng cụ chăn nuôi…), khử trùng (dùng dung dịch khử trùng để xịt lại chuồng, dụng cụ chăn nuôi…), phơi nắng (để chuồng, dụng cụ chăn nuôi phơi nắng ít nhất 2 giờ).
• Chất thải chăn nuôi lợn gồm nước thải và phân lợn. Chất thải chăn nuôi lợn có hàm lượng chất hữu cơ cao, chứa nhiều vi sinh vật gây bệnh, khí nhà kính và các chất dinh dưỡng như nitơ, phốt pho. Nếu không được xử lý đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, chất thải chăn nuôi lợn sẽ gây ô nhiễm môi trường, giảm đa dạng sinh học, gây hại cho sức khỏe con người và động vật. Các phương pháp xử lý chất thải chăn nuôi lợn có thể kể đến như: ủ phân, biogas, bể lắng, bể xử lý sinh học, bể oxy hóa, hệ thống ướt khô.
• Kiểm soát dịch bệnh là một trong những yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn sinh học trong chăn nuôi lợn. Kiểm soát dịch bệnh bao gồm các biện pháp như: cách ly, vận chuyển, tiêm phòng, theo dõi sức khỏe, xử lý bệnh và tử vong. 
• Cách ly là việc nuôi riêng lợn mới nhập, lợn ốm hoặc nghi ngờ mắc bệnh trong một khu vực cách biệt với khu chuồng nuôi lợn. Cách ly ít nhất 21 ngày và chỉ cho ra khi đã kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm âm tính. Vận chuyển là việc di chuyển lợn từ nơi này đến nơi khác. 
• Vận chuyển phải tuân thủ các quy định về giấy tờ, thời gian, phương tiện và đường đi. Vận chuyển phải tránh tiếp xúc với các nguồn gây dịch bệnh. Tiêm phòng là việc tiêm vắc xin cho lợn để tăng khả năng miễn dịch và ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm. Tiêm phòng phải tuân thủ các quy định về loại vắc xin, liều lượng, thời gian và cách thức tiêm. 
• Theo dõi sức khỏe là việc kiểm tra tình trạng sức khỏe của lợn hàng ngày, nhận biết các triệu chứng bất thường và báo cáo kịp thời cho cơ quan thú y. Theo dõi sức khỏe giúp phát hiện sớm các ca mắc bệnh và ngăn chặn sự lây lan. Xử lý bệnh và tử vong là việc điều trị hoặc tiêu hủy các con lợn bị bệnh hoặc chết. Xử lý bệnh và tử vong phải tuân thủ các quy định về thuốc thú y, cách tiêu hủy và an toàn sinh học.
• Thức ăn và nước uống phải có nguồn gốc rõ ràng, không bị hỏng, mốc và còn hạn sử dụng. Thức ăn tận dụng phải được xử lý nhiệt trước khi cho ăn. Không sử dụng thức ăn thừa trong máng ăn của đàn lợn đã xuất chuồng hoặc đã bị dịch bệnh cho đàn lợn mới. Nên bổ sung chế phẩm sinh học trong thức ăn để tăng khả năng tiêu hóa, sức đề kháng cho lợn.
• Áp dụng phương thức quản lý “cùng vào-cùng ra” theo thứ tự ưu tiên: dãy chuồng, ô chuồng. Có quy trình chăn nuôi phù hợp với từng loại lợn theo các giai đoạn sinh trưởng, phát triển. Nên áp dụng phương thức nuôi khô, không sử dụng nước tắm cho lợn.

Các chỉ tiêu để đánh giá mức độ an toàn sinh học của trang trại chăn nuôi lợn

Các chỉ tiêu để đánh giá mức độ an toàn sinh học của trang trại chăn nuôi lợn có thể bao gồm:

• Tỷ lệ tử vong của lợn nuôi: Chỉ tiêu này cho biết mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như bệnh tật, thiên tai, tai nạn hay thiếu sót trong quản lý chăn nuôi đến sự sống còn của lợn nuôi. Tỷ lệ tử vong càng thấp cho thấy mức độ an toàn sinh học càng cao.
• Tỷ lệ mắc bệnh của lợn nuôi thể hiện mức độ phòng ngừa và kiểm soát các bệnh truyền nhiễm ở lợn nuôi. Tỷ lệ mắc bệnh càng thấp cho thấy mức độ an toàn sinh học càng cao.
• Tỷ suất tăng trọng của lợn nuôi cho biết mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như chất lượng thức ăn, môi trường sống, sức khỏe và di truyền đến khả năng sinh trưởng của lợn nuôi. Tỷ suất tăng trọng càng cao cho thấy mức độ an toàn sinh học càng cao.
• Hàm lượng kháng sinh và các chất cấm trong sản phẩm chăn nuôi cho biết mức độ tuân thủ các quy định về sử dụng thuốc thú y và các chất kích thích tăng trọng trong chăn nuôi. Hàm lượng kháng sinh và các chất cấm càng thấp cho thấy mức độ an toàn sinh học càng cao.
• Hàm lượng vi sinh vật gây bệnh trong sản phẩm chăn nuôi: Chỉ tiêu này cho biết mức độ kiểm soát các vi sinh vật gây bệnh như Salmonella, E. coli, Campylobacter hay Listeria trong sản phẩm chăn nuôi. Hàm lượng vi sinh vật gây bệnh càng thấp cho thấy mức độ an toàn sinh học càng cao.

Quy chuẩn chăn nuôi lợn an toàn sinh học là một trong những tiêu chí quan trọng để nâng cao chất lượng sản phẩm chăn nuôi, bảo vệ sức khỏe người chăn nuôi và người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và phòng chống dịch bệnh. Để đạt được quy chuẩn này, trang trại chăn nuôi lợn cần tuân thủ các tiêu chuẩn và chỉ tiêu về cơ sở hạ tầng, quản lý nguồn giống, thức ăn, thuốc thú y, nhân công và phương tiện, ghi chép và lưu trữ hồ sơ chăn nuôi. Các trang trại chăn nuôi lợn an toàn sinh học sẽ được cấp giấy chứng nhận và được ưu tiên trong việc tiêu thụ sản phẩm trên thị trường. Đây là một cơ hội lớn cho các doanh nghiệp chăn nuôi lợn phát triển bền vững và tạo niềm tin cho khách hàng.

Vietstock 2023 – triển lãm chuyên ngành Chăn nuôi hàng đầu Việt Nam

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về quy chuẩn chăn nuôi lợn an toàn sinh học, những kiến thức, công nghệ chăn nuôi mới thì hãy đến ngay với Triển lãm quốc tế hàng đầu về ngành chăn nuôi, thức ăn chăn nuôi và chế biến thịt Vietstock.

Tại đây thông qua các buổi hội nghị và hội thảo kỹ thuật được trình bày bởi các chuyên gia đầu ngành và các đơn vị kinh doanh lớn trong ngành chăn nuôi, bạn sẽ tiếp cận được nhiều thông tin, xu hướng thị trường, kiến thức, kinh nghiệm, cùng các giải pháp công nghệ cao đang áp dụng rất thành công ở nhiều quốc gia phát triển.

Vietstock đóng vai trò là diễn đàn kinh doanh, nơi các doanh nghiệp và khách hàng trong ngành chăn nuôi kết nối, cùng nhau mở rộng kinh doanh và tăng trưởng doanh thu, cũng là cơ hội để các doanh nghiệp tiếp cận, hợp tác với các đơn vị chăn nuôi tại Việt Nam.

Triển lãm sẽ được tổ chức từ 11 -13 tháng 10 tại SECC, TP. HCM, đăng ký ngay từ hôm nay để không bỏ lỡ bất kỳ hoạt động nào của triển lãm.

————————–

• Đăng ký trưng bày: https://vietstock.org/dat-gian-hang/
• Đăng ký tham quan: https://ers.ubmthailand.com/vs23

————————–

Box thông tin:

Để biết thêm thông tin chi tiết, Quý vị vui lòng liên hệ Ban tổ chức:

• Ms. Trang – [email protected]
• Ms. Phương – [email protected] (Hỗ trợ đăng ký theo đoàn)
• Tel: (+84) 28 3622 2588